Heerlen

De SP kent in Heerlen 3 wethouders: Peter van Zutphen, Riet de Wit en Cor Duijf. Elke week verschijnt er van de hand van n van die rode bestuurders een column. SPers als bestuurders, hoe gaat dat er aan toe?

Energie
Van de week heb ik het eerste zgn. paleisgesprek bijgewoond voor de medewerkers van de gemeente. Ze worden gehouden in het Glaspaleis; vandaar de naam. In feite zijn het themabijeenkomsten voor het gemeentepersoneel waarop informatie wordt verstrekt over themas die van belang zijn voor de stad. Van de week stond het project: ,,Mijnwater op de agenda. Een van de themas uit het programma Nieuwe Energie. Daar is veel geld mee gemoeid. Maar niet alleen daarom voor Heerlen van enorm belang. Er is meer. Met het project Mijnwater komt 150 jaar cultuurgeschiedenis van Heerlen weer boven de grond. Afgelopen dinsdag gaf de gemeenteraad zijn goedkeuring voor de volgende fase van het project. De presentatie van de week maakte weer eens op heel indringende wijze duidelijk hoe zeer wij in onze regio met dit project verbonden zijn.

In haar presentatie gaf de projectleidster een compleet overzicht van alle facetten van het project; van het ontstaan van het idee (tijdens het strijken! ) tot nu toe. Het complexe en vaak zenuwslopende onderhandelings- en besluitvormingsproces, de technische aspecten, de participanten, de ingewikkelde financiering . Een indrukwekkend verhaal verteld door de de uitvinder zelf, een nog jonge medewerkster van de gemeente Heerlen met een imponerende kennis van zaken en een geweldige motivatie, geestdrift en energie.
Een betere hadden we niet kunnen treffen. Ik heb met verwondering en bewondering zitten luisteren en me afgevraagd hoe mensen toch zo gegrepen kunnen worden door een gedachte en er zo bezield mee mee in de weer kunnen zijn. Zij sloot haar presentatie af met een kort filmpje op DVD, dat de geschiedenis liet zien van de opkomst en ondergang van de mijnindustrie in onze regio. Meer dan een eeuw parkstad-historie trok aan mijn ogen voorbij. Een prachtige en ontroerende film. Geschiedenis, gezien door de ogen van iemand van hier, een ex-mijnwerker of iemand uit een mijnwerkersgezin die het allemaal heeft meegemaakt, iemand zoals ik en nog zoveel anderen..
Je ziet de opkomst van de mijnen in onze toen nog agrarische Limburgse regio. Je ziet het ontstaan van de eerste woonwijken, hoe het leven in die wijken op gang komt en je ziet de mijnen en de mijnindustrie overal uit de grond schieten. Schachten, koeltorens, bedrijfscomplexen, enorme industrieterreinen. Onze regio werd de energieleverancier van Nederland. En dan zie je ook de koempels, de mijnwerkers en hun harde werken en ongezonde leven onder in die mijnen. Een en al bedrijvigheid; alles in het teken van energie , energie en nog eens energie. In goed 150 jaar veranderde onze regio met een agrarisch en hier en daar wat dorps karakter in een streek die volledig werd gedomineerd door de mijnindustrie. En afgezien van het vuile en zware werk in de mijnen ging het ons over het algemeen goed.
En toen kwamen de 60er jaren en het bericht dat Joop den Uil de stekker eruit trok. De film laat zien hoe dat proces zich voltrok. Zo gingen de Lange Jan en de Lange Lies tegen de vlakte , de staatsmijn Emma. En al die andere gebouwen die zo lang het beeld hadden bepaald van onze regio werden opgeblazen en opgeruimd en de mijnwerkers stonden erbij en keken er naar. Met ongeloof, verdoofd alsof men niet besefte wat er eigenlijk gebeurde. En met het verstrijken van de jaren is alles weg, niets meer te zien van wat ooit onze regio kenmerkte en wat zo allesbepalend was in heel veel gezinnen. En het ging ons minder goed. Langzaam komt wel weer wat bedrijvigheid op gang; wat huizen, nieuwe wijken en wegen, een aantal grotere bedrijven die moesten zorgen voor vervangende werkgelegenheid. Maar het hield niet over. Er zat geen ,,schwung meer in, het leek wel of de fut er uit was; de energie was op.
Dan laat de film beelden zien van het moment dat het mijnwaterproject op gang komt. Er worden boringen gedaan op plaatsen waar ooit mijnen stonden; van grote diepten werd water opgepomt van plaatsen waar vroeger de koempels hadden ,,geschraveld . De boringen vonden plaats aan de hand van de oude mijngegevens, alles was keurig in kaart gebracht zelfs met behulp van oud-gedienden. Dat kun je wel aan ze overlaten.
Voor mijn gevoel leek het wel of die boringen behalve het mijnwater, dat zich in de loop van de jaren in die oude mijngangen had verzameld, ook nieuwe energie aanboorden. Alsof de geest uit de fles kwam. Het leek wel of 150 jaar geschiedenis eruit moest en ons duidelijk maakte dat dat hier niet voor niets was geploeterd en gezwoegd. Dat we weer terug moesten naar onze oude stiel: energie maken, nieuwe energie wel te verstaan en werken aan een nieuwe toekomst voor onze regio. Die 150 jaar mijnindustrie is niet voor niets geweest. Zij vormen ons culturele erfgoed dat onze regio heeft gevormd, met zijn typische wijken en buurten. Al die kompels die met hun harde en gevaarlijke werk ons land in het verleden van energie hebben voorzien en in feite ook de basis hebben gelegd voor een nieuw tijdperk vol van nieuwe energie. De kring is rond. Een gedachte om trots op te zijn en te koesteren en die ons tevens dwingt het mijnverleden niet te vergeten en recht te doen aan al die koempels, die daarvoor in het verleden nooit de waardering hebben gekregen die ze verdienden.

Het Mijnwaterproject vormt in feite de verbinding tussen vroeger en nu, tussen de oude en nieuwe energie. Onze regio is altijd met energie bezig geweest. We pakken de draad gewoon weer op, schouders eronder en aan de slag : nieuwe kansen voor een nieuwe toekomst. Die film laat ook zien waar die bezieling en het enthousiasme van de projectleidster vandaan komen. Dat Mijnwaterproject geeft energie, letterlijk en figuurlijk. Onze regio is altijd met energie bezig geweest. Heerlen is gewoon energie.