Heerlen

De rechtse oppositie in Heerlen- met HartLeers, Leefbaar Heerlen en CDA voorop- schreeuwde moord en brand. Midden in de zomer zou en moest een rapport over het Mijnwaterproject behandeld worden. Het mocht geen minuut later. Van levensbelang. De feitelijke noodzaak werd nooit aangetoond. Vandaag vond die raadsvergadering plaats. Na de 1e termijn deden diezelfde partijen iets dat past bij hun opmerkelijke gedrag. Ze deden het voorstel om de 2e termijn pas eind september te behandelen. "Waanzin!"

De SP noemde in de behandeling het Mijnwaterproject een "uniek project met Heerlense karakter".
De volledige SP-bijdrage is onderstaande te lezen.

Voorzitter,
In de afgelopen tijd is gepoogd dit rapport een negatieve politieke en publieke lading te geven. Wie het rapport leest, ziet een hele andere werkelijkheid. De Rekenkamercommissie heeft het over een project dat een nieuwe fase in gaat. Over een uniek project waarmee potentieel is aangeboord, nu komt het erop aan de voorwaarden te creeeren.
De rekenkamercommissie gaat zelfs nog verder: het Mijnwaterproject "heeft zeker hernieuwd elan gegeven". En: "het is een vliegwiel voor duurzame innovatie."

Karakter
Het Mijnwaterproject gaat over veel meer dan een financiele rekensom. Het is een project waarmee Heerlen zijn nek uitsteekt. Een project met Heerlens karakter. Uniek in de wereld. Wie had 15 jaar geleden kunnen denken dat dat unieke idee daadwerkelijk gerealiseerd zou worden EN blijkt te werken. We hadden toen hele andere zorgen. Dat we nu over een project spreken dat uniek is in de Heerlen is fantastisch. Het Mijnwaterproject is een uniek project met Heerlens karakter. Het Rekenkamerrapport stelt dat ook. Het rapport erkent de grote emotionele betrokkenheid en binding met het verleden. Iets dat volgens het rapport moeilijk in cijfers kan worden omgezet. Iets dat wel in cijfers kan worden omgezet is het Convenant of Mayors. Een verbintenis van onze stad en nog een paar honderd Burgemeesters aan gezonde energie: 20% terugbrengen van de CO2-uitstoot in 2020. Een geinterviewde van Xperience omschrijft het Mijnwaterproject als een proeftuin met veel potentie. Ik citeer: de infrastructuur van het Mijnwaterproject zal het hart vormen van een lokaal netwerk voor het uitwisselen van warm en koud water. Een proeftuin waarin verschillende technologieen in werkende vorm naast elkaar bestaat. Einde citaat. Verderop wordt in het rapport gesproken over het project als een vliegwiel voor duurzame innovatie.

Ik wil van de Rekenkamercommissie weten of zij het daar mee eens is. En in het bijzonder of zij het met de stelling eens is dat Mijnwater een proeftuin en het hart duurzame innovatie kan zijn?

De rekenkamercommissie stelt dat het Mijnwaterproject een nieuwe fase in gaat. Ik stel haar de vraag of ik het goed begrepen heb dat die nieuwe fase als een in potentie levendige fase kan worden beschouwd? M.a.w.: indien de verbeterpunten opgepakt worden, of zij denkt dat de nieuwe fase er een kan zijn van maatschappelijke baten.

Wie echt geeft om de potentie van het Mijnwaterproject kijkt kritisch naar de stand van zaken. Dingen die beter kunnen, moeten beter. Daarvoor zijn tussenrapportages bedoeld. En zeker bij unieke projecten zijn die nuttig en noodzakelijk. Maar wie het echt om een inhoudelijke analyse van het Mijnwaterproject te doen is, houdt minstens ook met het volgende rekening:

In de afgelopen jaren stemde een zeer grote meerderheid in deze raad in met het uitgeven van geld om de infrastructuur aan te leggen. In feite heeft alleen de VVD zich daarvan afgewend. Dat geld is uitgegeven. Nu komt het erop aan om het terug te verdienen. Het domste wat je dan kunt doen, is dat blokkeren. De zwartgalligheid van sommigen in deze raad verraadt dan ook een politieke motivering, en geen inhoudelijke. Als je geld uitgegeven hebt, en de kans zich voordoet dat terug te verdienen, waarom zou je dat dan niet willen? Laat nu net de tijd van terugverdienen gestart zijn.

Daar hoort ook nog het volgende rekensommetje bij. En die is niet bedoeld om te jubelen, maar wel om een onvolledig verhaal in enige balans te brengen.
Het rekenkamerrapport spreekt over kosten en over baten. Maatschappelijke baten wel te verstaan. Die maatschappelijke baten zijn financieel omgerekend. Voor de SP is het Mijnwaterproject veel meer dan een financiele vertaling. Maar desalniettemin is de berekening van de maatschappelijke baten interessant. Het Mijnwaterproject zou vooralsnog 200 manuren opgeleverd hebben. Laten we die eens heel conservatief op 20.000 euro (rond het minimumloon) stellen. De Taskforce stelt de imagobaten op 2 mio.

Wie alleen dat al bij elkaar op telt, komt uit op 6 mio maatschappelijke baten. Dat is net zo hoog als de gemeentelijke kosten. En dan spreek ik niet eens over de door de Rekenkamercommissie genoemde leereffecten, emotionele en historische waarde en 20 wereldwijde internationale conferenties met het Mijnwaterproject in een hoofdrol.

Kunnen we daar over jubelen? Nee, maar het hoort wel bij het verhaal. Wie zegt dat het allemaal maar niks is, die daag ik uit hierop in te gaan.

De overheid kent een belangrijke rol bij unieke projecten en bij vooruitgang. Hoewel nog al eens de suggestie wordt gewekt dat blote vooruitgang uit de markt komt, is zelfs de Rekenkamercommissie daarover duidelijk. Het blijkt onvermijdelijk dat de overheid de eerste aanzet heeft gegeven tot het energienetwerk. Immers voor veel partijen is het in een beginstadium te riskant.?

De publieke zaak bleek vaker de basis en motor voor vooruitgang. Wie had kunnen denken dat er in de markt momenteel bakken met geld verdiend kunnen worden met HET INTERNET. Een fenomeen dat 30 jaar geleden door de Amerikaanse overheid- met veel tegenwind en kinderziektes- tot leven werd gewekt. "Niet innovatief en niet rendabel te maken. Eigenlijk alleen interessant voor nerds" sprak de markt destijds. Zie nu hoeveel geld diezelfde markt nu verdient aan het simpele gegeven dat de overheid z'n nek durfde uit te steken.
Mijn punt: als je je nek uitsteekt, omdat het moet en omdat het goed is voor Heerlen en voor onze samenleving, dan gaat dat over meer dan geld. Geld speelt een belangrijke rol. Maar karakter en overtuiging ook. Zonder karakter en overtuiging en met louter en alleen de blik op vermarkting hadden we nu waarschijnlijk nog steeds in berenvellen gelopen.

Ik heb nog de volgende vragen:
- College (bestuurlijke reactie): er worden op dit moment met met meerdere potentiele afnemers gesprekken gevoerd etc.. Welke? Wat is de actuele stand van zaken?

- Hoe zit het met externe effecten en de economische omstandigheden? Mijnwater is niet alleen een succesvol idee, maar ook een veelbelovende realisatie. En dat midden in een periode van wat nu al een double dip of de Grote Recessie wordt genoemd. Zelfs in die moeilijke tijd is het gelukt om het Mijnwater daadwerkelijk tot uitvoer te brengen. Dat tekent het succes van het unieke project. Tegelijkertijd betekenen dergelijke externe effecten ook dat ze goed op het netvlies van ons allen moeten staan.
- de beweging van de prijs van fossiele brandstof in relatie tot het Mijnwaterproject. Van de Rekenkamercommissie wil ik het volgende weten- aangezien ik geen expert op dit terrein ben. Hoewel de energieprijzen van fossiele brandstof de afgelopen tijd niet parallel liepen aan de eerdere verwachtingen (nl dat ze zullen stijgen). Deelt u de opvatting dat gezien de slinkende hoeveelheid van de huidige fossiele brandstof voorraad, de stijging van de prijzen een kwestie van tijd is?

Wat vindt het College van de volgende verbeterpunten? En hoe gaat
- projectstructuur, meer ondernemende competenties in de projectleiding (voorbeeld communicatie-stilte na intentie).
- Vele wisselingen van de wacht (blz 40)
- NMDA (niet duurder dan anders); als we het rapport moeten geloven, is een duurdere rekening van huurders van Weller onmogelijk. Weller mag namelijk geen duurdere prijs vragen dan in het geval van fossiele brandstof. Hoe zit dat met de geluiden van de Heerlerheide?

Tot slot: het rapport biedt waardevolle informatie, maar roept ook vraagtekens op over de diepgang en verbreding. Het is geen Das Kapital- het is zelfs geen Wealth of Nations. Dat hoeft ook niet, maar sommigen suggereren dat dit rapport van een goddelijke deskundigheid is. En dat is niet het geval. Het is een rapport. Niet slecht maar ook niet erg goed. Laten we het serieus nemen, maar tegelijkertijd niet groter maken dan het is.