Heerlen

"Links moet mensen weer hoop geven, hoop op de menselijke maat: zorg in de buurt, inkomensverschillen verkleinen en een einde maken aan het laten opgroeien van kinderen in armoede."
Jan Marijnissen tijdens het #CodeRood debat in Heerlen

Volle bak vandaag in poppodium Nieuwe Nor in Heerlen. Ondanks de zomerse middag was het druk bij het door de SP in Heerlen georganiseerde #CodeROOD debat over de staat van de linkse politiek in Nederland. PvdA-Kamerlid Frans Timmermans, SP-voorzitter Jan Marijnissen, PvdA-ideoloog Paul Kalma en socioloog en politicoloog Merijn Oudenampsen kruisten elkaars degens. Allemaal onder het onvolprezen gespreksleiderschap van taalvirtuoos en NRC-columnist Jan Kuitenbrouwer.

"Links heeft te weinig begrepen dat de macht evenzeer aan diegenen toebehoord wiens ideeen dominant zijn, niet enkel aan wie er in vak K zit." socioloog en politicoloog Merijn Oudenampsen.

Merijn Oudenampsen, socioloog en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg, gooide bij aanvang van het debat een steen in de vijver.

"Linkse samenwerking bestond lange tijd uit de typische zoveelpuntenplannen die naar aanloop van de verkiezingen door een linkse alliantie gedeeld zou moeten worden. Wat zich dan zou moeten vertalen in een linkse coalitie bij de verkiezingen. Het is een strategie die tot nu toe bijzonder weinig effect heeft gesorteerd. Links heeft te weinig begrepen dat de macht evenzeer aan diegenen toebehoord wiens ideeen dominant zijn, niet enkel aan wie er in vak K zit. Er is dus behoefte aan een voorwaardenscheppende politiek. Aan beeldvorming en ideeenvorming. Wat de linkse samenwerking zou kunnen betekenen is veeleer een tactische alliantie om het debat over Europa en de crisis in linkse termen te framen." HIER vind je de volledige column van Merijn Oudenampsen uitgesproken aan het begin van het #CodeRood debat.

Oudenampsen vervolgde: "Om het nog wat duidelijker te maken: de dominante consensus in het medialandschap werd vorige week als volgt verwoord op de voorpagina van de Volkskrant: Echte banen scheppen begint bij structurele hervormingen van de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid en met voltooiing van de vrije concurrentie in Europa. [...] Maar de politieke moed om die plannen vervolgens uit te voeren is net zo schaars als geld. U hoort het goed, uw vaste contract en uw uitkering hebben de crisis veroorzaakt en de oplossing voor de crisis is niet alleen de afschaffing daarvan maar ook dat onze lonen en arbeidsvoorwaarden gaan concurreren met die van Oost Europa. Wat NieuwRechts ook beweert over de zogenaamde linkse media, we moeten concluderen dat er geen enkele krant of televisieprogramma is geweest die een linkse visie op de crisis heeft verwoord."

"Europa wordt het grootste verkiezingsthema. PvdA en SP moeten het debat met elkaar verdiepen over gewenste toekomst Europa."
PvdA-Kamerlid Frans Timmermans

Er was opvallend veel overeenstemming over Europa. Marijnissen en Timmermans bleken het met elkaar eens te zijn over de veel te grote snelheid van de Europese samenwerking. "Europa wordt het grootste verkiezingsthema. PvdA en SP moeten het debat over de gewenste toekomst van Europa met elkaar verdiepen. Ik zou het geweldig vinden als de SP erkent dat problemen niet meer per land opgelost kunnen worden," zei Frans Timmermans.

"Laat ik een groot misverstand uit de wereld helpen. Wij zijn niet tegen Europa, maar we hebben wel grote moeite met de snelheid van de Europese eenwording. Die is veel te groot. En dit Europa veegt voorstellen voor een sociaal contract van tafel: voorstellen om de bodem van de winstbelasting af te spreken, zodat landen niet meer tegen elkaar worden uitgespeeld. Of een Europees minimumloon, als een percentage van het brutobinnenlands product. We zijn tegen dit neoliberaal Europa dat niet wordt gedragen door een meerderheid van de bevolking. Wij willen een ander en socialer Europa," reageerde Marijnissen. Een instemmende Frans Timmermans voegde toe: "Dat is allemaal waar. Ierland is bijna kapot gegaan aan die wedloop naar de laagste winstbelasting in Europa. Het zou goed zijn als we onze verhalen versterken, ook als er verschillen zijn. Kijk naar hoe de SP en PvdA in Heerlen samenwerken. De PvdA accepteert de kracht van de SP in de buurten en op sociaal gebied, en de SP erkent de kracht van de cultuur-agenda van de PvdA. We kunnen veel van Heerlen leren. "

"Tactisch kunnen SP en PvdA over Europa door een deur," concludeerde Oudenampsen. "En dat moet ook. Want op dit moment wordt ook dit thema gedomineerd door een rechtse schijnkeuze: of je bent voor Europa of tegen. Het is een spel tussen CDA en VVD enerzijds en PVV anderzijds. Het is als een trein die in slechts een richting door dendert. Je kunt de koers niet veranderen. Het is tijd voor een linkse en sociale trein. Voor een andere koers."

PvdA-ideoloog en schrijver van de kritische zelfanalyse Paul Kalma sloot zich daarbij aan. "Henk van der Kolk (red., voorzitter van vakbond FNV Bondgenoten) zei laatst in de NRC dat de atmosfeer veranderd was. Dat zijn vakbond eerst weer sterk moet worden en daarom voorlopig voorzichtig moet zijn met centrale akkoorden. Hij heeft dat goed gezien. Als we echt iets willen veranderen, moet het van onderop. Zoals bij de schoonmakers." Oudenampsen vulde aan: "Sommigen vonden het ongehoord dat de schoonmakers zich eerst organiseerden en daarna pas onderhandelden. Het doorkruist de liberale consensus die voortdurend de kracht van de straat en de werkvloer tempert. Maar het werkte wel. Daar kan links veel van leren."

Over GroenLinks waren de meningen verdeeld. Marijnissen concludeerde dat de koers die onder Halsema gestart was, onder Sap werd voortgezet: een keuze voor symbiose met D66 boven een samenwerking met SP en PvdA. "GroenLinks is een elite-partij geworden. Wij hebben de deur altijd open gehad, nog steeds, maar het is GroenLinks dat de PvdA wekelijks voorhoudt te moeten kiezen voor Paarsplus in plaats van voor de SP. Het is GroenLinks dat nu kiest voor de Kunduzcoalitie. Ze zijn niet meer links op sociaal-economische thema's." PvdA-ideoloog Paul Kalma vond het te vroeg om GroenLinks af te schrijven. "Die partij maakt een fout, maar laten we ze terughalen. Als we GroenLinks na deze fout afschrijven, is dat een verzwakking van links."

"We zijn hier in de sociaalste gemeente van Nederland. Wat is het Akkoord van Heerlen?" vroeg debatleider Jan Kuitenbrouwer. "De kern van de linkse agenda is mensen hoop geven. Kiezen voor de menselijke maat: zorg in de buurt, inkomensverschillen verkleinen en een einde maken aan het laten opgroeien van kinderen in armoede," zei Jan Marijnissen. Het luidde applaus in de Nieuwe Nor was veelzeggend.

Absolute kers op de taart was de muziek van supertalent Calien Eurlings. Ze zong covers van onder andere Bruce Springsteen. De volle bak in poppodium Nieuwe Nor concludeerde: in Heerlen is the Boss een vrouw...