h

Oud CBS-rapport: stop de heksenjacht!

14 mei 2013

Oud CBS-rapport: stop de heksenjacht!

"Sommigen spraken over fraude, over Roermondse toestanden, over belangenverstrengeling en over vriendjespolitiek. Ondanks een voortdurende en hardnekkige stroom aan verdachtmakingen en vreugdedansjes van politieke machtsdenkers is daar niets van overeind gebleven. Stop de heksenjacht, nu! Het is tijd om de schouders eronder te zetten!" aldus SP-fractievoorzitter Ron Meyer

Onder aanvoering van Roel Leers, Rein Hummel en Christian Petermann werd er maandenlang gejaagd op ondernemers, ambtenaren en bestuurders. Met wilde verdachtmakingen. In 2 rumoerige raadsvergaderingen bevestigden zij hun destructieve machtspolitiek. Ze kregen een politieke oorvijg voor hun onprofessionele, onbetrouwbare en vooringenomen wangedrag in de begeleidingscommissie van het onderzoek. Vervolgens werd er via de voorzitter van de begeleidingscommissie bekend dat er geheime informatie uit diezelfde begeleidingscommissie was gelekt. Tot overmaat van schaamteloosheid schond Petermann de geheimhouding in de raad door over de inhoud van een- voor de rest van de raad onbekend- concept-rapport te spreken.

Dat je je politieke rivalen geen succes gunt, prima. Dat je hoopt dat een coalitie, college of wethouder vallt, alla.
Maar dat je zo ver gaat dat je je eigen stad, ambtenaren en ondernemers met een heksenjacht tegenwerkt, is onacceptabel.

De gretigheid van Hummel, Leers en Petermann om Heerlen getuigt van blinde en destructieve machtspolitiek.

De bijdrage van de SP is hier te vinden.

Voorzitter,

Veel belang wordt gehecht aan het antwoord op de vraag of de feiten en de daaruit afgeleide informatie ten tijde van het raadsbesluit van 26 april 2012 gepresenteerd zijn overeenkomstig de kennis en de wetenschap van dat moment.

Zo luidt de richtinggevende overweging in de opdracht van de raad die leidde tot het onderzoek. De kennis en wetenschap van dat moment. Dat was de formele vertaling van wat je de discussie over het Simonis-briefje kan noemen.
De SP beoordeelt dit rapport- ondanks de totaal amateuristische gang van zaken tijdens de begeleiding van het onderzoek- aan de hand van de intentie van de raad, het uiteindelijke rapport en de kwaliteit van dat rapport.

Het Rapport en de kwaliteit ervan

Het rapport zit boordevol suggestieve stellingen en zwak onderbouwde oordelen. Enkele voorbeelden:

Rente en ongeoorloofde staatssteun.

Rente: het rapport tendeert naar ongeoorloofde staatssteun. De RKC stelt dat de lening waarschijnlijk niet staatssteunproof is.
De onderzoekers meten zich een ongewoon grote broek aan. Iedereen die in de discussie over rentepercentages duikt, ziet dat het gaat om een technisch dispuut tussen deskundigen. De omvang van het bedrag laat voorts geen enkel misverstand bestaan: 1.900 euro op jaarbasis op een lening van 500.000 euro- is in de verste verte niet uit te leggen als iets dat de omschrijving ongeoorloofde staatssteun verdient.

Ter vergelijking: er werd- zonder blikken of blozen uit de raad- een lening verstrekt aan het Atrium MC. Een lening van bijna 1,7 miljoen. Een lening zonder hypothecair onderpand, die bovendien achtergesteld is. Oftewel: gaat het mis met het ziekenhuis, dan kunnen we naar onze centen fluiten. De tijd dat ziekenhuizen niet failliet konden gaan, ligt met de doorgeslagen marktwerking alweer enige tijd achter ons. Sprak iemand in de kwestie van het Atrium over ongeoorloofde staatssteun? Over pitches en businesscases? Nee, en dat is maar goed ook. Het uitgangspunt dat een gemeente zich dient te gedragen als een private bank, met een opslagpercentage, is niet alleen onderzoeksmatig discutabel (wat had dat in vredesnaam met de opdracht van de raad in de onderzoeksvraag te maken?!), maar bovenal een politieke stellingname. Je kunt namelijk net zo goed van mening zijn dat de gemeente kan geloven, vertrouwen en investeren in een gewenste maatschappelijke ontwikkeling. En zich aldus NIET hoeft te gedragen als een private bank met opslagpercentages.

De SP-fractie is benieuwd hoe de goedkeurende accountantsverklaring die we kortgeleden mochten ontvangen, gewaardeerd moet worden. Heeft de accountant de jaarrekening 2012 voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring ?n heeft daarin een grote transactie als de CBS-overdracht de toets van de regelgeving doorstaan? Zo ja, kunnen we hieruit opmaken dat de accountant een andere opvatting is toegedaan dan de Rekenkamercommissie?

Belangenverstrengeling

Geen belangenverstrengeling kunnen constateren tussen ambtenaren van de gemeente en de begunstigde marktpartij.
concludeert het rapport van de RKC. Tegelijkertijd houdt de RKC vast aan de tegenstrijdige opmerking dat de intensieve bemoeienis van mevrouw Schipperheim met het gehele proces rond selectie en transactie van het CBS complex draagt het risico in zich van belangenverstrengeling gelet op het feit dat een contact van haar als opdrachtnemer betrokken is bij de uitvoering.

Het rapport staat krom van dit soort suggestieve stellingen die uitermate schadelijk kunnen zijn voor het functioneren van een ambtenaar of bestuurder.

Immers, de belangrijkste vraag wordt niet beantwoord: WELKE belangen zouden uberhaupt verstrengeld kunnen zijn? Hoe kan er een risico bestaan als op geen enkele manier wordt vastgesteld of er wel enig belang is dat verstrengeld zou kunnen zijn?!

Vooringenomenheid en partijdigheid

De RKC stelt op grond van de sterke sturing en de grote ambtelijke en bestuurlijke betrokkenheid dat de gemeente er niet alles aan heeft gedaan de schijn van vooringenomenheid en partijdigheid te voorkomen. Een dergelijke stelling miskent de keuze van het College om op grond van snelheid en overtuiging te kiezen voor een bepaald maatschappelijk concept. Je kunt een College en organisatie van alles verwijten, maar toch niet dat zij sterk sturen en grote betrokkenheid tonen ten aanzien van een plan en project waarvoor ze gekozen hebben en waarin zij geloven? Hoe zou dat anders moeten? Weinig betrokkenheid? Geringe sturing?

Hagel, voorzitter, de RKC schiet hier met hagel.

Algemene Beginselen van het bestuursrecht
De RKC twijfelt er aan of door de gemeente bij het selectieproces de formele beginselen van het bestuursrecht zijn gerespecteerd.

Op grond waarvan? Op grond van een discussie tussen de RKC en de Burgemeester over wat exact de definitie van alles is? Welke rechtvaardiging bestaat er om op grond van zulke discussie tot een zware conclusie van ?twijfel over het respecteren van de formele beginselen van het bestuursrecht??

Ook stelt de RKC: ?daarmee is een keuzeproces voorkomen om tot een marktpartij te komen die de exploitatie op de meest effectieve en efficiente wijze kan oppakken.

En: wat is hier de rol van de RKC? Het vaststellen van feiten of het geven van een subjectief of zelfs politiek oordeel over een specifieke situatie? We zijn niet geinteresseerd in twijfels, vermoedens, aansporingen of eigen opvattingen van onderzoekers op het vlak van veronderstelde effectiviteit, we willen weten wat de RKC feitelijk kon vaststellen.
Als onderzoekers niet voldoende feitelijk fundament hebben voor een feitelijk oordeel dient dat oordeel simpelweg achterwege te blijven.

Kritiek

Onze belangrijkste kritiek op dit onderzoek wordt samengevat met de vraag: waar gaat het om het beoordelen van feiten en waar het gaat om eigen opvattingen over hoe het had kunnen of moeten gaan?

Onderzoekers die zulke vragen op zich laten, begeven zich op glad ijs.

In een commentaar van drs C.J.N. Versteden, oud-gemeentesecretaris van Utrecht, in De Gemeentestem worden daarover belangrijke opmerkingen geplaatst:

Als onderzoekers niet een scherp beeld hebben van wanneer je op goede gronden kunt spreken van de relevante schijn van belangenverstrengeling ligt het gevaar van onterechte beschadiging van politici op de loer, zeker in een situatie waarin een voedingsbodem voor het uitvergroten en gemakkelijke aannames in het publieke domein aanwezig is.

Voorzitter, die waarschuwing is als geen ander van toepassing op dit rapport. Niet alleen ten aanzien van het de schijn van belangenverstrengeling, maar ook ten aanzien van twijfel over het respecteren van de Algemene Beginselen van behoorlijk bestuur, het risico in zich dragen van belangenverstrengeling en het oordeel over een rente die waarschijnlijk niet staatssteunproof is.
De RKC blinkt uit in ongefundeerde gevoelens en waarschijnlijkheden, zoals ze zojuist in haar eerste termijn sprak: "het voelde niet zo lekker".

Voorzitter, wat is het nou? Is het nou wel of niet staatssteunproof? Ik ben niet ge?nteresseerd in inschattingen, ik verwacht van onderzoekers dat ze de feiten presenteren. Als die feiten NIET kunnen leiden tot een eenduidige conclusie of onderbouwd oordeel dan dient dat achterwege te blijven.
Het rapport staat krom van zulke beschuldigende onzekerheden (of zo je wil: suggestieve semi-feiten).

Te vaak blinkt het rapport uit in klein lauw bier dat wordt gepresenteerd als een enorme Brouwerij.

Lerend vermogen:

Is er dan niets dat geleerd kan worden van dit rapport? Voorzitter, eerlijk gezegd: weinig.

Als er al lessen getrokken kunnen worden, zijn het lessen die ook zonder het onderzoek getrokken zijn. Het College erkende reeds in februari 2012 dat de interesse van Simonis gemeld had dienen te worden. Ook was toen reeds bekend dat de archivering van brieven en mails en de overdracht van verantwoordelijkheden binnen portefeuilles extra aandacht verdienen. Ook waren het bewuste tempo en de gekozen tijdsdruk op het proces bekend tijdens het besluit in 2012.
Wellicht zou het College zelfs een grote mate van enthousiasme verweten kunnen worden. Ik kan me voorstellen dat er ernstigere zaken zijn waarvan je beschuldigd kunt worden.

Ik ben benieuwd of en zo ja welke (nieuwe) leermomenten het College zelf ziet en hoe zij die in de toekomst denkt te kunnen ondervangen.

Nieuwe feiten?

Dit rapport toont niets anders dan we al wisten in februari 2013.
Het was de raad die wist dat er een businessplan was, dat zij echter nooit gezien had. Het was de raad die accepteerde dat er door het College gekozen werd voor een onorthodoxe herontwikkeling van een langdurig leegstaand complex van 47.000 m2. Het was de raad die in april 2012 met open ogen ja zei tegen een transactie waar tijdsdruk op stond. Dat deden we omdat we een kans wilden grijpen. In de betreffende raadsvergadering sprak ik namens de SP-fractie

Het is als de vrije trap in de laatste minuut. Als je 'm mist, krijg je de hoon van het stadion over je heen, maar als je scoort, word je kampioen. Je kunt niet nog rustig oefenen op een uitgekiende variant, je moet ?m nu nemen. Dat is het dilemma. Schieten we of laten we de bal liggen? aldus SP-fractievoorzitter Ron Meyer

De heer Gouders had het goed gezien. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Zei hij. En zo is het maar net. Er is sindsdien niets nieuws gebleken uit het onderzoek. Evenmin nieuw is de reeds door het College erkende onvolledigheid van de informatie over de belangstelling voor het ontwikkelen van het complex. Die was in februari al bekend en daarvoor heeft het College zich verontschuldigd. Sommige kwekten, lekten, maakten jan-en-alleman verdacht en dansten op tafel om hun eigen destructieve machtsdenken.

Collega raadslid Diederen zei in februari het volgende:

Voorzitter, ik kan u zeggen dat ik slechts met de grootste moeite kan instemmen met het besluit zoals het
voorligt. Waarom? Niet omdat ik het niet snap. Er zijn nog veel vragen te beantwoorden, dus in die zin is het
goed zoals het besluit er ligt. Van de andere kant heb ik er heel grote moeite mee om alweer een keer een
podium te gaan creeren voor collegas die al dan niet bewust een project dat toch van groot belang is voor
deze stad te beschadigen. Die en passant meenemen het beschadigen van bestuurders en wat ik nog het
meest kwalijke vind: telkens wordt weer een nieuwe ambtenaar opgevoerd. Wij kunnen de klok erop
gelijkzetten. Er is nu gevraagd naar de bedenker van het concept. Dus die zal de volgende keer ook wel weer
over tafel gaan. Ik doe daar niet meer aan mee in de toekomst. Dank u wel.

Diederen had helemaal gelijk. De oorsprong van dit debat zat niet in de reeds erkende slordigheid, maar in reusachtige beschuldigingen en suggesties (beschadiging) als Roermondse toestanden, vriendjespolitiek, fraude en belangenverstrengeling.

Zonder enige schroom werden voortdurend de meest groteske en destructieve beschuldigingen geuit aan het adres van het College, ambtenaren en ondernemers. Van al die reusachtige beschuldigingen blijft zelfs in dit rapport (een rapport waarin inschattingen en opvattingen zijn verheven tot feiten) niets over.

Als het om de uiteindelijke keuze voor Wallas gaat, is het eenvoudig:
- Had het anders gekund? JA
- Had het anders gemoeten? NEE.

Tot slot

Sommige politici denken nog wel eens dat alles om hen draait, maar ondertussen draait de echte wereld gewoon door. Er wordt veel geroepen, getwitterd en gesuggereerd over de ontwikkeling van het oude CBS-gebouw. Afgelopen woensdag ben ik zelf gaan kijken bij Walas. Ik heb daar met tientallen mensen gesproken, waaronder de ondernemers van Walas zelf.

Tot mijn verbazing gaven zij aan dat ik het eerste raadslid was dat daadwerkelijk met hen in plaats van over hen sprak.

Ondanks de voortdurende stroom aan negatieve aandacht en de politieke heksenjacht, is op dit moment 20.000 m2 oppervlak in gebruik. De eerste renteverplichting a 85.000 euro is volledig en tijdig voldaan. Er zijn meer dan 35 bedrijven met honderden werkers actief in het complex.

Wie had dat enkele jaren geleden kunnen denken?

U bent hier