Heerlen

Woensdag 17 oktober vindt de 1e termijn van het Begrotingsdebat in de Heerlense gemeenteraad plaats. Hier vind je de SP-bijdrage:

Begrotingsdebat 17 oktober 2007

Daar staan we dan, lweer.
Mocht deze raad begin 2007 haar koers al aangeven via het nu al legendarische januari-rondje, in juni volgden de algemene beschouwingen en nu zijn we toe aan de begrotingsdebatten. 2 dagen, maar liefst

Wat zegt dat? Vlijtige Heerlense gemeenteraadsleden die 2 dagen lang diep in de cijfers duiken, met het telraam bij de hand? Een groter roer voor de raad als bestuurlijke kapitein om het stedelijke schip beter over de golven te leiden? Zou dat het zijn?

Nee, laten we elkaar niet voor de gek houden, de werkelijkheid is namelijk een geheel andere: onder druk van het dualisme, waar de SP altijd erg kritisch over is geweest, zijn reguliere sturingsmomenten uitn getrokken. Daarmee creert deze raad overbodige podia voor zichzelf om geforceerd te sturen en te zeggen wat al lang gezegd is. Terwijl deze raad toch vooral in de stad actief zou moeten zijn.
Of om het in beeldspraak te zeggen: je kunt een kapitein nog wel 10 roeren geven, maar dat verbetert niet per definitie zijn controle over het schip.

Om te voorkomen dat mijn kritiek verkeerd genterpreteerd wordt: de SP is voor een goede en zorgvuldige behandeling van kadernotas en begrotingen, maar dan wel zo effectief mogelijk!

Begroting
Zo en dan nu onze nieuwe algemene beschouwingen..
Bij de uitwerking van ideen, in dit geval door middel van de begroting 2008, horen wat de SP betreft een aantal uitgangspunten: onze stad, oplossingen en keuzes en potentile bedreigingen. Deze begroting zullen wij aan de hand van die uitgangspunten benaderen.

Onze stad
Laat ik er geen doekjes om winden. Ondanks de overduidelijke nieuwe elan en groeiend vertrouwen, is de sociaal-economische structuur nog altijd erg broos. Het opleidingsniveau van de bevolking is relatief laag, de werkloosheid en het aantal mensen met een uitkering hoog en de stad heeft moeite bedrijven aan te trekken. Duizenden mensen leven op of onder de armoedegrens. De schuldenproblematiek is enorm. Het aantal mensen op de wachtlijst voor de sociale werkvoorziening loopt in de regio langzaam richting 1.000. In veel wijken is het onveiligheidgevoel nog altijd hoog, en moeten ondanks de relatief sterke samenhang, alle zeilen bijgezet worden voor goede voorzieningen. De regio Parkstad is voorloper als het gaat om de vergrijzende bevolking. Waar in de rest van het land gesproken kan worden over groei, heeft Parkstad een toekomstbeeld met enorme bevolkingskrimp.

Waarom ik dit beeld schets? Omdat het weergeeft waar onze mensen in onze wijken, buurten en stad mee te maken hebben. Het kenmerkt de lange weg die we met onze stad nog te bewandelen hebben en de pure noodzaak om structureel in onze mensen te investeren. Dat het eventjes beter gaat, mg de aandacht niet afleiden van wat nog altijd realiteit is. Alleen ons best doen, is daarom niet genoeg. Het is erop of eronder. Heerlen mt verder vooruit.

Uitdagingen zat dus. En, laat ik niet onder stoelen of banken steken, dat de SP de keuzes die gemaakt worden ondersteunt. Heerlen durft te kiezen en er lijkt meer sjwung in de stad te zitten, maar laten we wel vooral scherp blijven.

Uitdagingen en keuzes
Armoedebestrijding
Heerlen liet het afgelopen anderhalf jaar zien, mr dan ooit te voren, in mensen te willen investeren. Gelijkwaardige kansen scheppen voor zoveel mogelijk Heerlenaren. Van het terugdringen van jeugdwerkloosheid tot extra voorzieningen voor chronisch zieken, van actieve armoedebestrijding (door het in stand houden van inkomensondersteunende maatregelen en het bestrijden van niet-gebruik van voorzieningen) tot het centraal loket schuldhulpverlening en ga zo maar door. In de begroting van 2008 zet Heerlen die lijn door. Er wordt de nadruk gelegd op het bestrijden van jeugdwerkloosheid en onderwijsmogelijkheden. Denk aan de Irrgang-Bussemaker-gelden voor Praktijkschoolleerlingen en jongeren die op de WSW-wachtlijst staan, geld voor het Beta en Techniek-deltaplan en voortzetting van het jongerenteam/loket.

Het bestrijden van niet-gebruik van voorzieningen wordt verder uitgebreid. Zo wordt de kwaliteit en klantgerichtheid van de gemeentelijke organisatie onder de loep genomen en worden bijstandsgelden van 65-plussers via de SVB uitbetaald. Met betrekking tot de klantgerichtheid van de organisatie zou ik extra aandacht willen schenken aan de inning van de eigen bijdrage (in het kader van de WMO) via het C.A.K. Met name oudere gebruikers ervaren grote hinder. Hoe zit het hier met de regiefunctie van de gemeente? En hoe zit het met de klantgerichtheid van de Sociale Dienst? Alhoewel de werkwijze verbeterd is, krijgen wij via onze Hulpdienst nog altijd klachten binnen over de klantgerichtheid van de Sociale Dienst. Wat is het College binnen deze begroting van plan te ondernemen als de klantgerichtheid van de gemeentelijke organisatie onder de maat blijkt te zijn?
Als het gaat om concrete pro-actieve armoedebestrijding vraagt de SP zich af of er niet meer voorzieningen zijn die op vergelijkbare wijze direct kunnen toekomen aan mensen die er recht op hebben? Worden de bestanden van de Belastingdienst en de SVB eigenlijk al gekoppeld? Zo nee, waarom niet?

De nieuwe schuldhulpverleningsstructuur geldt voor de SP als fundament. Het is te hopen dat deze nieuwe vorm tot successen leidt, want dat is hard nodig. De SP is bovendien benieuwd welke rol de Kredietbank concreet speelt in de schuldhulpverlening nieuwe stijl?

Al met al is de SP tevreden met het versterkte sociale en menselijke gezicht van de stad.

Jongeren
Er wordt onveranderd voor de toekomst gekozen. Jongeren verdienen en krijgen tercht aandacht in deze begroting. Naast de reeds genoemde onderwijsinvesteringen en bestrijding van jeugdwerkloosheid, vermeld deze begroting de herinvoering van schoolzwemmen. De SP is tevreden met die prioriteit van de raad. In een waterrijk land is het belangrijk dat onze jongeren kunnen zwemmen. Schoolzwemmen draagt bovendien bij aan lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van jonge mensen en is daarom belangrijk.

Werkgelegenheid
Naast de nadruk op jongeren kiest Heerlen met de begroting 2008 voor het stimuleren van de lokale economie. Conform de kadernota gaat 500.000 euro naar het economisch ontwikkelingsfonds waarmee arbeidsplaatsen behouden of aangetrokken moeten worden. De SP vraagt zich wel af hoe het College de toekomst ziet als het gaat om het binnenhalen en behouden van werkgelegenheid? Het grotendeels uit Maastricht vertrekkende Vodafone is een voorbeeld van de zwakke positie van onze regio ten opzichte van bijvoorbeeld de Randstad. Bedrijven en zogenaamde adviseurs geven aan dat Zuid-Limburg gemiddeld minder hoog opgeleid is dan de Randstad. Los van de vraag of dat de doorslaggevende factor is om uit onze regio te vertrekken, treft die opmerking wel het hart van onze inspanningen. Want: komen onze mensen aan bod bij de Sollands en de Scheutens die wij graag hier gevestigd zien. Of concreet: krijgt een bedrijf in onze regio 1.000 operators met MBO+ niveau aan de slag? Kortom: we doen al veel, maar doen we genoeg voor de ontwikkeling van onze burgers in het algemeen en de laagopgeleiden in het bijzonder?

Stadscentrum
Over uitdaging gesproken. Ons stadscentrum gaat zienderogen vooruit (denk aan de nieuwe Hoppenhof en het Pleinenplan). Het College heeft het draagvlak en de betrokkenheid van burgers met het stadscentrum vergroot door mensen mee te laten praten. Binnenkort komt er kennelijk ook een Plan voor de binnenstad. Tegelijkertijd weten we dat er geen geld is gereserveerd voor de binnenstad. Hoe denkt het College dat plan te realiseren?
De SP is met betrekking tot de binnenstad daarnaast genteresseerd in de actualiteit rondom de AH-XL. Hoe zijn de vooruitzichten?

Cultuur
Ook op cultureel vlak kent Heerlen uitdagingen. De gebouwen en de infrastructuur zijn gereed, nu de rest nog. Met de nieuwe wethouder cultuur hoopt en vertrouwt de SP dat er duidelijke keuzes gemaakt worden. Ook hoopt de SP dat er een oplossing voor het Patronaat gevonden wordt. Met de nieuwe directeur hoopt de SP bovendien op een bruisend Glaspaleis. Als het gaat om het cultuur-historisch erfgoed vraagt de SP wat er nu eigenlijk met het Thermenmuseum moet gebeuren? Laten we dat- voor de Euregio en ons land unieke- museum soms verpieteren?

Buurten
Het College zet haar aandacht voor buurten (brede scholen, buurtgericht werken, jeugdteams in enkele buurten) voort. Bij die aandacht hoort ook veiligheid. Wij zijn blij met de integrale aanpak omtrent veiligheid en de gepresenteerde resultaten. Goed ook is het gegeven dat de stad de acties in de buurten voortzet. Van Hartslag tot MSP, van Passart tot De Dem. Blijvende aandacht is daarom noodzakelijk. Dat is ook te zien aan het slechts langzaam krimpende onveiligheidgevoel. Als positief voorbeeld kan Molenberg aangehaald worden. Hoewel het onveiligheidgevoel nog altijd vrij hoog is, daalde het sterk (naar 41%). In andere buurten is het onveiligheidgevoel ook nog hoog.
Dat veiligheid niet langer elke discussie overheerst, is al met al een luxe die we enkele jaren geleden niet hadden durven dromen. Tegelijkertijd weten we dat vertrouwen te voet komt en te paard vertrekt.

Lokale woonlasten
Keuzes maken betekent ook ergens niet voor durven of moeten kiezen. De SP vindt het jammer dat er nog niet gekozen kan worden voor het verlagen van de lokale woonlasten. Toch is de relatief lage stijging (met de inflatie) van die lasten een pluspunt. Daar waar andere gemeenten, bijvoorbeeld de ons omringende gemeenten, hun tarieven van de lokale woonlasten fors verhogen, geldt in Heerlen slechts een stijging met de inflatie. Voor de SP zit de kern van de kritiek op de hoge lokale woonlasten overigens vooral in de kosten van de afvalverwerking. Die kosten zouden we omlaag moeten proberen te krijgen. De SP wil van het College weten of hier naar aanleiding van de begroting RD4 al iets meer over te zeggen is?

Luchtvervuiling en verkeersstromen
Als het gaat om duurzame uitdagingen, heeft de SP vandaag iets nieuws voor onze stad. In het licht van het tegengaan van luchtverontreiniging en verkeersstromen, wil de SP-fractie u van het idee van de ROOD-jongeren (de jongerenclub van de SP) op de hoogte brengen. Ter overbrugging van de afstand tussen het station en de Onderwijsboulevard (inclusief de nieuwbouw van Arcus) en als oplossing voor de toenemende problemen met luchtvervuiling en verkeersstromen hebben zij een fietsenplan bedacht. Een mogelijkheid tot het gebruik van gratis fietsen voor scholieren en studenten tussen die betreffende locaties. Minder luchtvervuiling, mr lichaamsbeweging, minder vervoerskosten voor jonge scholieren en minder verkeersstromen. Er hebben inmiddels positieve gesprekken met scholieren, studenten en schoolbesturen plaatsgevonden. Het daaruit voortvloeiende initiatiefvoorstel, dat wij vandaag indienen, vraagt om een behandeling in de daarvoor bestemde raadscommissie en een concrete uitwerking. (Initiatiefvoorstel)

Over vervoer gesproken. In de Provinciale Staten bleek een meerderheid vooralsnog geen voorstander van een SP-voorstel tot verbreding en voorzetting van de proeven met betrekking tot gratis OV65+. Wat betekent dat volgens het College voor de proef in onze stad en regio die 1 januari eindigt? Wordt het niet de hoogste tijd voor een sterke politieke lobby?

Financieel
Heerlen kiest budgettechnisch voor het opvullen van tekorten met de algemene reserve. Die reserve zakt op die wijze onder het gewenste niveau. Tegelijkertijd zit de reserve nog ruim boven het minimale niveau. De SP vindt dat reserves er niet zijn om tot grote hoogte op te potten, maar wat de SP betreft zou de algemene reserve bij meevallers wel weer op het gewenste niveau gebracht moeten worden.

Daarnaast is deze begroting op een aantal onderdelen gebaseerd op incidentele dekking. Dat betekent dat een aantal experimenten aan de hand van het succes nog afgewogen moet worden.

Bedreigingen
Naast uitdagingen ziet de SP ook enkele bedreigingen voor deze begroting en de toekomst. Ik noem enkelen:
Randstad-kabinet
n van de bedreigingen wordt vreemdgenoeg gevormd door het huidige Randstad-kabinet. Het nemen van de ontwikkelingen in de Randstad als maatstaf voor de rest van het land vormt een grote bedreiging voor gemeenten die met volstrekt andere situaties te maken hebben. Zo vormt de beoogde nieuwe verdeling van WWB-gelden een groot risico.
Recentelijk werd bovendien duidelijk dat de kosten van de Buitenring fors hoger zouden kunnen uitvallen.
Ook de groeiende WSW-wachtlijst baart ons grote zorgen.

Kortom: bedreigingen voor de financile middelen van de gemeente.

Tot slot:
De SP heeft veel wensen. Zo kent u bijvoorbeeld onze wens voor een centrumbad, die wens is tot onze vreugde inmiddels breder geworteld in deze raad. Tegelijkertijd weten we allemaal dat daarvoor nu nog geen ruimte bestaat. Eigenlijk willen we dus veel sneller aan onze stad bouwen dan mogelijk is. Ondanks onze grote ambitie is mijn fractie verheugd met deze begroting en de keuzes die gemaakt zijn. De prioriteiten die in deze begroting uitwerking vinden, verdienen onze steun. Alhoewel er nog een lange weg te gaan is en deze begroting niet meer of minder is dan 1 belangrijke stap, is er slechts 1 conclusie te trekken als het om deze begroting gaat: doen!