Heerlen

"Bedroevend en een dieptepunt voor de raad" zo reageerde SP-fractievoorzitter Ron Meyer op de raadsbehandeling van de kwestie Exodus. "Wij hebben alle begrip voor vrees van buurtbewoners als zij voor het eerst horen over opvang in hun buurt, maar als politici die vrees opjutten en misbruiken dan houden zij mensen welbewust en uit eigen belang voor de gek. Dat vind ik weerzinwekkend, zeker in een stad als Heerlen waar bij uitstek duidelijk werd hoe belangrijk opvang is!"

Meyer vervolgt vlak na de raadsvergadering: "Er komen elk jaar ongeveer 250 mensen terug in de Heerlense samenleving die in de gevangenis zaten. Die mensen worden nu niet opgevangen en wonen zonder begeleiding en zonder dat we weten wie ze zijn in al onze wijken. Dat kan je nieuwe buurman zijn. Nu wil Exodus 15 mensen opvangen en schreeuwt een deel van de politiek moord en brand. En dat terwijl er niemand is die weerspreekt dat recidive-cijfers met opvang lager zijn en de ervaringen van omwonenden in andere gemeenten positief zijn. Volgens politie, veiligheidshuis, burgemeesters in het land en de reclassering is Exodus een goede aanvulling op het veiligheidssysteem in Heerlen en levert Exodus geen overlast op.

En toch jut een deel van de raad angstgevoelens op. Daarmee worden politieke spelletjes met gevoel van mensen en het belang van maatschappelijke opvang gespeeld. Men gaat zelfs zo ver dat een raadslid dat nooit in de raad verschijnt en geen seconde meediscussieerde in deze kwestie in alle haast opgetrommeld wordt alleen om een stem uit te brengen. Dat is een dieptepunt voor deze raad."

Tijdens de 3,5 uur durende raadsvergadering wees de SP 'op solidariteit met alledaagse Heerlenaren in alle wijken'. Ook de PvdA en Ouderenpartij-raadslid Mechteld Wouters wezen op cijfers, ervaringen van politie en burgemeesters in alle andere Exodus-gemeenten, oordelen van deskundigen en de meningen van bewoners rondom Exodus-huizen in het land. De zeer chaotisch verlopen raadsvergadering kende opmerkelijke standpunten van met name Groen Links en het CDA. Beide partijen lieten weten in feite Exodus wel te kunnen steunen, maar dat niet te doen om formele redenen. Meyer noemde dat 'spreken met dubbele tong en het duiken voor verantwoordelijkheid'. Groen Links wilde zelfs het burgerinitiatief steunen (dat een afwijzing van de raad van de vestiging van Exodus wenst) en tegelijkertijk de intentie van het College (dat er geen reden is om Exodus af te wijzen) steunen. Feitelijk komt die houding neer op een afwijzing van de opvang. Daarmee schudt GL in de Heerlense raad definitief haar linkse veren af.

Meyer reageerde aan het einde van het debat op de houding van een deel van de Heerlense raad. "Deze raad voert precies dezelfde discussie met dezelfde argumenten als enkele jaren geleden toen het ging om maatschappelijke opvang van verslaafden. Wanneer de publieke tribune vol zit, doen sommigen alsof opvang geen enkel nut heeft en grote gevaren oplevert. Terwijl juist Heerlenaren en Heerlense raadsleden weten hoe onze stad en wijken er zonder die opvang uitzag. Electorale geilheid die de doorslag geeft. Schande!"

Als toonbeeld van de bedroevende behandeling werd de zeer gewichtige kwestie op formele gronden uitgesteld en doorgeschoven naar de volgende raadsvergadering. Bij stemming over nota bene de volgorde van behandeling van de 2 bijbehorende voorstellen staakten de stemmen (18-18). Omdat de raad niet voltallig was (de plek van wijlen raadslid Mohamed Ben Moussa was immers nog niet ingevuld) moest de uiteindelijke echte stemming uitgesteld worden.

Hier vind je de eerdere bijdrages van de SP in het debat over de mogelijke vestiging van Exodus in Heerlen.
Onderstaand vind je de bijdrage van de SP in eerste termijn van de raadsvergadering op 18 december 2008:

Voorzitter,

De afgelopen maanden en weken heb ik lang en diep nagedacht over wat je in het algemeen maatschappelijke opvang zou kunnen noemen. Met veel mensen uit Heerlen en daarbuiten sprak ik over nut en noodzaak van maatschappelijke opvang. Over de situatie in de wijken, over de toestand van de stad. Over de gevolgen van opvang in je buurt. Maar vooral over wat het met wijkbewoners doet als zij op enig moment te horen krijgen dat een opvang voor verslaafden of een opvang voor mensen die in de gevangenis zaten in hun buurt gerealiseerd zal worden.

Ik heb daarbij bewust enkele fundamentele uitgangspunten- laten we zeggen veronderstellingen- die ik als mens hanteer buiten beschouwing gelaten. Ik heb zelfs geprobeerd daaraan te twijfelen. Dat houdt me namelijk scherp en dat kan de discussie objectiever maken.
Wat bedoel ik? Ik ga hier niet uitweiden over dat ieder mens een tweede kans verdiend, ik ga het niet hebben over dat je vanuit menselijk oogpunt iedereen- opvangt en begeleid. En wellicht verbaast u dat, maar ik ga het niet hebben over wat 'solidariteit met de zwakkeren' wordt genoemd.

Nee, ik ga het daarover niet hebben.
Ik ga het hebben over de wijk. Over de stad. Over onze samenleving.
Over de alledaagse burger, de alledaagse wijkbewoner. De alledaagse Heerlenaar.
Sommigen noemden hem 'de fatsoenlijke burger die nooit een gevangenis van binnen zag'.
Maar voorzitter, hoe je de alledaagse Heerlenaar ook typeert, het zal duidelijk zijn dat ik probeer vanuit de wijken te redeneren. Wijken die ik overigens goed ken, ik ben een jongen van Zeswegen. Ging naar school op de Wegwijzer, speelde op straat in Beersdal en voetbalde bij de voormalige voetbalclub Helios'23 toen die nog gevestigd was op de Breukerweg in Nieuw-Husken. Ik weet dus heel goed hoe de wijken uitzien en waar ze vandaan komen.

Er wonen mensen. Alledaagse mensen.
En nee, die alledaagse mensen hebben niet altijd begrip voor mensen die door zichzelf of allerlei andere redenen in de problemen kwamen.
En nee dat is niet gek, we zijn allemaal mensen, en geen goedheiligen. En geen mens is elke minuut van de dag bezig met het lot van een ander.
En ja, natuurlijk is het gevoel van vrees begrijpelijk als mensen geconfronteerd worden met beeldvormende uitspraken en teksten over moordenaars en pedofielen.
Ja, natuurlijk begrijp ik als vader van een zoontje van anderhalf dat een dergelijk beeld angstaanjagend is voor je behoefte om alle onzekerheden voor je kinderen uit te schakelen.

Ja, natuurlijk begrijp ik dat!

Tegelijkertijd zal iedereen onderschrijven dat alleen redeneren vanuit vrees of angst onze samenleving geen stap vooruit brengt. Als ik me alleen zou moeten laten leiden door de angst en vrees die ik elke dag zou kunnen hebben bij het lezen van de krant of het bekijken van het journaal, bij wat er elke dag in mijn wijk kan gebeuren, dan zou ik me elke dag moeten opsluiten op zolder en zelfs dan peentjes moeten zweten.

Wat ik bedoel te zeggen is: Heerlenaren weten bij uitstek dat problemen niet weggaan door ze uit de weg te gaan of de ogen ervoor te sluiten! Heerlenaren weten dat probleemsituaties alleen op te lossen zijn door ze aan te pakken.
Juist de mensen uit de wijken weten dat. Kijk naar de afgelopen jaren!

Wat problemen wel aan kan pakken, is een brede discussie over die angst of vrees en het werken aan oplossingen. Een discussie waarbij minimaal net zoveel ruimte dient te zijn voor een open blik naar de realiteit als naar de gevoelens van vrees en angst. Oftewel: is het wel zo dat opvang tot problemen leidt? Is het wel zo dat opvang een last is voor de wijken? Is het wel zo dat de opvang een risico vormt voor de kinderen in de buurt?
En: als ik de opvang vrees, weet ik dan wel dat de mensen die daar worden opgevangen momenteel ook in de buurten wonen, maar dan zonder opvang en begeleiding?

Ik heb me in elk geval gerealiseerd dat het gaat om welke omstandigheden in onze samenleving ontstaan en hoe we daarmee omgaan. Hoe alledaagse Heerlenaren daarmee omgaan. En hoe de politiek ermee omgaat. Maakt de politiek een politiek spelletje van de gevoelens van mensen, met het oog op electoraal gewin, of discussieren volksvertegenwoordigers bij dergelijke gewichtige publieke themas net zo oprecht en zuiver als wanneer de publieke tribune leeg is??

Ik doe mijn uiterste best er zo zuiver mogelijk mee om te gaan. Ik heb daarvoor enkele uitgangspunten.
1) Mensen gaan in onze samenleving in de fout.Iedereen weet immers dat er mensen zijn die de fout in gaan. Mensen die in de gevangenis terechtkomen.

2) Die mensen keren ooit weer terug in de maatschappij. Sterker nog: elke dag keren die mensen terug in de maatschappij. Zo'n 250 keer per jaar keert iemand in Heerlen terug na een verblijf in de gevangenis. 250 keer! Gemiddeld 10 in iedere Heerlense buurt.
Die mensen keren terug zonder uitgebreide begeleiding en zonder dagelijks toezicht. Die mensen vestigen zich in al onze wijken. Zonder dat we weten waar en wanneer!

3) Die mensen lopen risico terug te vallen in oud fout gedrag

.
Van die mensen valt 70 % terug in het oude foute gedrag.
Begeleid je die mensen intensief bij terugkeer in de maatschappij, dan daalt de terugval in oude gedrag bij daadwerkelijke terugkeer in de maatschappij met 40%.Dus als je al die mensen die in Heerlen terugkeren zou begeleiden dan scheelt dat elke buurt criminaliteit.

Maar hoe zit het dan met de gevolgen voor de buurt?

Het onderzoek van de gemeente toonde aan dat er nergens problemen zijn. Sterker nog: in vrijwel geen enkele gemeente waar Exodus gehuisvest is, is er enige aanleiding geweest om Exodus apart te registreren. Er zijn simpelweg geen klachten. De burgemeester sprak tijdens de commissievergadering uit dat zijn collega's hem verzekerden dat er geen enkel veiligheidsprobleem met Exodus in de overige gemeenten is.En niet alleen de Burgemeester. Bewoners rondom Exodus-huizen die al gevestigd zijn, spreken neutraal of zelfs positief over Exodus. Er is geen veiligheidsprobleem. Datzelfde zien we overigens in de omgeving van de maatschappelijke opvang die we in Heerlen hebben.

De heer Roel Kraaij van het Veiligheidshuis zegt over Exodus

:
"Dit betekent dus feitelijk dat Exodus en het veiligheidshuis elkaar niet in de wielen rijden, maar elkaar qua doelgroepen juist aanvullen."
Hij schat in dat er geen sprake zal zijn van overlast.

Nico van Leuken- Manager Reclassering zegt:
- reclassering heeft de rol van 'verwijzer' en toezichthouder. - reclassering spreekt 1 keer per 2 of 4 weken met een (ex-)gedetineerde. - Exodus biedt de woonvorm en begeleiding, de reclassering houdt toezicht en verwijst.

Hij zegt letterlijk: "Binnen elke stad of dorp wonen burgers met justitiele titels en/of ex-gedetineerden. Het kan dus ook uw buurman zijn. Exodushuizen bieden intensieve begeleiding in nauwe samenwerking met de reclassering aan die doelgroep. Exodushuizen dragen op die manier bij aan de veiligheid van de stad of dorp, immers zij zijn sterk gericht op het voorkomen van recidive en het reintegreren van hun clienten. Zonder Exodushuizen wonen deze clienten ook in allerlei wijken."

Reclassering en de directie van de PIs Limburg willen (en ik citeer) "dan ook graag het belang voor de komst van een Exodushuis in Heerlen uitspreken, het zal zeker een bijdrage leveren aan de reintegratiemogelijkheden voor een aantal clienten en uiteindelijk ook een verbetering zijn voor de veiligheid van de stad."Kortom: ervaringen, cijfers en inzichten geven een positief beeld.

Is er dan een probleem voor de stad met betrekking tot de sociale infrastructuur?
Daar ging immers het uiteindelijk in de motie om.

Het antwoord luidt: nee. Geen enkele gemeente elders in het land geeft een negatief beeld van Exodus met betrekking tot de druk op bijvoorbeeld sociale voorzieningen. Exodus is zelfs bereid afspraken te maken om die druk op de sociale infrastuctuur te maximeren.

Daarmee is er in alle openheid geen objectief argument voor handen om de vestiging van Exodus tegen te houden.

Voorzitter, ik rond af.
Over die openheid nog het volgende citaat

- De voorwaarden waaraan opvangvoorzieningen moeten voldoen, die mogelijk omstreden zijn, dienen onderwerp te zijn van breed debat met de stad, de buurten en haar inwoners. Een dergelijk breed debat heeft de afgelopen jaren ook plaatsgevonden. Als de voorwaarden aldus eenmaal zijn vastgesteld, dient de gemeente op doortastende en transparante wijze keuzes te maken voor een plek, ook al is die plek omstreden in de omgeving.

Voorzitter, dit citaat komt uit het Verkiezingsprogramma van de SP. Een beproefd argument om het partijen lastig te maken, is suggereren dat ze hun beloften niet nakomen of dat ze niet open zijn.

In dit geval moge duidelijk zijn waar de SP altijd voor gestaan heeft en wat de SP nooit onder stoelen of banken gestoken heeft. Als we maatschappelijke problemen willen oplossen, dan is maatschappelijke opvang een beproefd onderdeel van een beproefde aanpak.

Tot slot: ik begon met te zeggen dat ik het niet wil hebben over solidariteit met de zwakkeren. Ik wil het niet hebben over lotsverbondenheid met gevangenen. Nee, ik heb deze kwestie vooral bekeken vanuit een drang naar lotsverbondenheid met onze stad en met de mensen in de buurten. Verbondenheid met ouders die zich zorgen maken om hun kinderen.
Vanuit die lotsverbondenheid kan ik 2 dingen doen: of ik jut hun vrees op, interessant voor de korte termijn. Of ik discussieer met hen over de positieve effecten en ervaringen met maatschappelijke opvang. De SP kiest voor dat laatste.
Wie de buurten en eventuele slachtoffers wil helpen, doet er goed aan te voorkomen dat daders opnieuw in de fout gaan. Die keuze gaat de SP niet uit de weg.