Heerlen

Speel geen paniekvoetbal of stoere sheriff-politiek. Al is het maar omdat we zulke stoere beloften helemaal niet kunnen waarmaken. SP-raadslid Jordy Clemens

De SP werd door een meerderheid van de gemeenteraad van Heerlen bespot toen het zich keerde tegen het blowverbod in de hele stad. Alleen tweemansfractie D66 had vergelijkbare bezwaren. SP-raadslid Jordy Clemens noemde het totaalverbod (blowen in de hele stad werd verboden) oneigenlijk, onwettig en averechts. "Wij zijn altijd voor het aanpakken van overlast, maar we hebben een broertje dood aan averechtse sherrif-politiek". De Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, veegde vandaag de vloer aan met het blowverbod. Oneigenlijk en onwettig.

Tijd voor een vraaggesprek met SP-raadslid Jordy Clemens over het zogenaamde blowverbod in de hele stad.

Het grote gelijk van Clemens?
"Ik ben niet zo van de 'zie je wels' en de 'ik heb het toch gezegd'. We hebben uitvoerig gewezen op de oneigenlijkheid en onwettigheid van zo'n plan. Zowel juridisch als moreel. Dat de Raad van State een dag voordat de regel officieel in werking treedt (red: 9 dagen na het besluit van de gemeenteraad) in Heerlen een dikke landelijke streep door zo'n totaalverbod zet, is eigenlijk vooral heel erg wrang. Wrang omdat het aantoont hoe hoe kort door de bocht de rest van de gemeenteraad blijkbaar is gegaan. Want dit was gezien eerdere uitspraken vooral heel erg logisch..."

Maar wat is er dan precies besloten door de gemeenteraad?
"Als je een blikje bier of joint meedraagt kun je in Heerlen voortaan door de politie worden opgepakt. Er geldt een algeheel drank- en blowverbod. De ultra-gereformeerde gemeente Urk ging Heerlen hierin voor. Volgens burgemeester Depla is dit nodig om overlast tegen te gaan. Klinkt logisch, niemand wil immers overlast of vandalisme. Heerlenaren weten als geen ander hoe desastreus de overlast van drugs kan zijn. De SP was en is daarom de warmste pleitbezorger van de succesvolle operatie Hartslag (red: harde aanpak van drugsoverlast in combinatie met zorgvoorzieningen voor verslaafden). Maar Depla en zijn medestanders slaan de plank behoorlijk mis met dit totaalverbod. Een totaalverbod is paniekvoetbal of stoerdoenerij, aan beiden hebben Heerlenaren niks.

Is er dan geen overlast?
"De voorstanders halen de meest verschrikkelijke vormen van overlast en misdaad aan om hun totaalverbod te rechtvaardigen. Drogredenen van het ergste soort. Overlast en misdaad kunnen namelijk al lang worden aangepakt. De afgelopen jaren zijn juist op dat vlak steeds meer mogelijkheden gekomen. De voetbalwet (red: een wet waarmee niet alleen voetbalhooligans maar ook groepen in buurten kunnen worden aangepakt) kan bijvoorbeeld gebruikt worden om overlast-veroorzakende groepen aan te pakken, Depla deed dat recentelijk zelf nog in de Rennemig. Dat is ook een van de redenen waarom zelfs VVD-minister Opstelten dit soort totaalverboden in de Tweede Kamer onhoudbaar en vernietigbaar noemt. Omdat er al heel veel mogelijk is in de wet."

Maar de politie zou gevraagd hebben om meer ruimte....?
"Probleem is niet de bevoegdheid van de politie, maar de capaciteit. Sinds PVV, CDA en VVD in Den Haag agenten liever inzetten om cavia's te beschermen, zijn agenten immers nog schaarser dan voorheen. Een Burgemeester wil vervolgens creatief zijn. Dat snap ik wel. Maar dat maakt dit niet minder onwettig, oneigenlijk en averechts! Als Depla dan creatief wil zijn, laat 'm dan jongerenwerk of Bureau Handhaving uitbreiden. Echte mensen op straat in plaats van stoere regels. Bij die laatste club zijn wrang genoeg juist mensen weggehaald."

Burgemeester Depla stelt letterlijk dat "de politie meer gereedschappen moet krijgen om groepen aan te pakken.? Wat is daar slecht aan?
Dat is buitengewoon eng. Omdat hierbij erkend wordt dat het dus gaat om groepen die feitelijk geen overlast plegen, maar die dat zouden kunnen gaan doen OF die je liever niet op een bepaalde plaats wil zien. Los van wat je van in het openbaar blowen of bier bij je dragen vindt, het is buitengewoon eng als de overheid in de hele stad op zichzelf niet-overlastgevend gedrag aangrijpt om ongewenste groepen aan te pakken. Het is een ronduit fout mechanisme. Groepen die overlast veroorzaken kan de politie al lang aanpakken met bestaande middelen. Als Depla dan zo graag hangjongeren - die puur door er te zijn geen overlast plegen - wil aanpakken, had hij net zo goed kunnen voorstellen om dat mogelijk te maken als ze Twitteren, bellen of gymschoenen dragen. Let wel: het gaat niet om het vergelijken van wiet met Twitter, het gaat om het foute mechanisme. Dat kan leiden tot oneigenlijk gebruik van macht en het zet de deur wagenwijd open voor volstrekte willekeur in de handhaving. De een in een net pak niet, de ander met een kleurtje wel.... en waarom wel bij een groep jongeren bij een hangplek en niet met carnaval midden in het centrum? Ik kan dat niet uitleggen..."

Heeft de SP dan geen vertrouwen in de politie?
"Jawel, maar dat kan toch niet het argument van de wetgever zijn! Veiligheid is niet alleen het tegengaan van overlast, maar ook het beschermen in wet en regelgeving van mensen tegen willekeur. Als we dat loslaten, dan is er veel meer aan de hand met onze samenleving dan alleen een gevoel van onveiligheid. Dan zijn we echt de weg kwijt."

Kwade tongen beweren dat de SP de kwalijke kanten van softdrugs en drank bagatelliseert...
Integendeel! Die kwalijke kanten moeten worden aangepakt. De schadelijke effecten van softdrugs zijn veel te lang gebagatelliseerd. Er werd zweverig over gedaan. Datzelfde geldt in zekere zin ook voor alcohol. Jongerenwerk, handhaving, buurtagenten, scholen. Iedereen moet daarbij betrokken worden. Dat is wat anders dan een soort onhaalbare drooglegging. Speel geen paniekvoetbal of stoere sheriff-politiek. Al is het maar omdat we die stoere beloften helemaal niet kunnen waarmaken."

Je hebt je gestoord aan de manier waarop er met je bezwaren werd omgegaan?
"Dat valt wel mee. Ik baalde wel van het tendentieuze artikel in de krant, waarin werd gedaan alsof wij pleitbezorgers van dronkenschap op straat zijn. Je zou bijna denken dat degene die dat opgeschreven heeft in een bepaalde toestand verkeerde. Dat had he-le-maal niks te doen met ons betoog. Maar ok, het ergste vind ik dat de gemeenteraad met het overbodige totaalverbod zelf een zeer discutabel signaal afgeeft. Alsof er sprake is van wildwest-taferelen. Alsof alle Heerlenaren zich suf blowen en er hordes overlastgevende jongeren over straat banjeren. Alsof het hier nu erger is dan 10 jaar geleden, toen zo'n verbod niet eens gold. Iedereen die 10 jaar geleden in Heerlen was en er nu komt, ziet met eigen ogen welke levensgrote stappen vooruit Heerlen gemaakt heeft! En er zijn ook nog serieuze problemen, maar pak die dan op een serieuze en effectieve manier aan! Wees niet de Sherrif die wild om zich heen schiet op alles dat beweegt! Dat is echt een totaal verkeerde profilering."

En nu?
De huidige apv kan geen stand houden, tenzij we de hoogste bestuursrechter van Nederland in Heerlen gewoon niet serieus nemen. Ik heb vandaag nog schriftelijke vragen gesteld aan het College. De meerderheid van de Heerlense politiek was een beetje Verbodsdronken. Alsof dat de echte problemen van onze stad oplost. De Heerlense politiek moet zo snel mogelijk weer nuchter worden..."